پناهندگی سیاسی در دوره صفوی، مطالعه موردی شاهزاده مراد عثمانی

چکیده مقاله

شکل­گیری صفویان و مجاورت با امپراطوری عثمانی، مناسبات  میان این دو دولت مقتدر را در آغاز قرن دهم اجتناب ناپذیر می­کرد. اختلافات مذهبی باعث ایجاد تنش­هایی بین آنها و طرفدران شان به ویژه در مناطق مرزی می­گشت. با این وجود، حضور دولتی قدرتمند برای امپراطوری عثمانی، آن را از قدرت بی منازع منطقه خارج ساخته بود. یکی از مسائل مهم میان این دو دولت ، پناهندگان سیاسی آنهاست. پناهندگان سیاسی آن دسته از افرادی را شامل می‌شدند که به دلایل سیاسی تحت پیگرد و تعقیب حکومت خود قرار گرفته بودند. درروزگاران پیشین ، پناهنده­ها بیشتر به افرادی اطلاق می‌شدند که به سطوح بالای حکومتی یا نظامی دریک کشور تعلق داشتند و گاهی مورد سوءظن حکمرانان قرار می گرفتند که ممکن بود زندگی آنها رادچار مخاطره کند. در این صورت آنها چاره‌ای جز آن نداشتند که به دولت­های دیگر پناهنده شوند. همجواری قدرت­ها در کنار یکدیگر این فرصت را به مدعیان و مخالفان سیاسی می­داد که با بهره گیری از فضا و شرایط مساعد و در صورت امکان کمک و مساعدت حکومت دیگر، بتوانند ادعای تاج و تخت کرده و یا خود را از مرگ نجات دهند. همزمان با روی کار آمدن شاه اسماعیل صفوی و تثبیت پایه‌های قدرت وی، در عثمانی نیز اختلافات جانشینی بین پسران شاه بالاگرفت و یکی از برادران پس از اینکه در داخل کشور راه به جایی نبرد ، به دربار صفویان روی آورد. مسائل مربوط به پناهندگی شاهزاده مراد عثمانی و توجه به ایران و پی­آمدهای آن از جمله مباحث قابل طرح در این تحقیق است؛ موضوعی که موجب گشودن فصلی نو در مناسبات سیاسی و روابط دیپلماتیک دو دولت گردید.